In een eerder artikel hebben we uitgelegd waarom het pensioenakkoord er is en wat de veranderingen zijn ten opzichte van het huidige systeem. De Wet Toekomst Pensioenfonds (WTP) is een grote verandering en vereist immense veranderingen en inzet van alle betrokken partijen in de pensioensector. We gaan naar een vaste premie; pensioenen worden individueler en zullen zich aanpassen aan de economie. Dit zorgt voor structurele veranderingen die de hele sector raken.
Eerst gaat het artikel terug in de tijd om te zien hoe deze enorme verandering door de politiek is geloodst en vervolgens wordt besproken hoe de sector met deze veranderingen kan omgaan. Hoe wordt dit in de praktijk gebracht? Voor de inleiding tot de voltooiing van de WTP zijn 4 fasen gecreëerd, in dit artikel bespreken we deze vier fasen.
Dit is het tweede artikel over de Wet Toekomst Pensioenen (WTP). Je kunt het eerste artikel hier vinden.
Fase 1: Wetgevingsproces
Het wetgevingsproces is de eerste stap in de "realisatie" van de WTP, namelijk de creatie ervan. Dit is de fase waarin de wet daadwerkelijk wordt gevormd en geschreven. Dit is een intensief proces en gaat zeker niet van de ene op de andere dag. De term politiek proces heeft een nieuwe connotatie gekregen, omdat in deze (langdurige) fase onder andere het volgende heeft plaatsgevonden:
- De overeenkomst die werd bereikt via het poldermodel werd uitgewerkt in een memorandum;
- Een eerste versie van de wet werd voorgelegd aan de internetconsultatie (februari 2022);
- Allerlei partijen (buiten de politiek) stelden vragen en deden voorstellen via de internetconsultatie;
- Deze vragen werden (gedeeltelijk) opgenomen in een gewijzigde versie van de wet;
- Er hebben meerdere parlementaire behandelingen plaatsgevonden in het Huis van Afgevaardigden;
- Er zijn vier nota's van wijzigingen op de wet voorbereid;
- De Tweede Kamer stemde in met de WTP, inclusief bijbehorende amendementen en moties die van invloed zijn op de implementatie van WTP.
Het wetgevingsproces was de eerste stap in de "realisatie" van de WTP, namelijk de oprichting ervan.
Na goedkeuring door het Huis van Afgevaardigden boog de Eerste Kamer zich over de WTP. De rol van dit orgaan is om te kijken naar de haalbaarheid, uitvoerbaarheid, implementatie, eerlijkheid en de effecten van de wet. Na verschillende parlementaire debatten en het beantwoorden van meer dan 1000 vragen, keurde de Eerste Kamer de WTP goed op 30 mei 2023. De ingangsdatum van de WTP is 1 juli 2023, waarmee deze fase formeel is afgerond. De initiële discussie over een mogelijk nieuw pensioenstelsel tot de ingangsdatum van de WTP, is al aan de gang sinds het vorige millennium!
Fase 2: Besluitvormingsproces
Momenteel bevindt het pensioenlandschap zich in de tweede fase, het besluitvormingsproces. In dit proces wordt de verantwoordelijkheid overgedragen aan de sociale partners, werkgevers en pensioenfondsen. Deze partijen dragen de verantwoordelijkheid om, op basis van de inhoud en het kader van de wet, verschillende voorbereidende werkzaamheden uit te voeren en belangrijke beslissingen te nemen. Er zijn verschillende aandachtspunten zoals:
- De kwaliteit van data onderzoeken en verbeteren;
- Onderzoek naar de risk appetite van deelnemers;
- Het nieuwe plan vormgeven (welk contract, premiebedragen);
- Opstellen van nieuw beleid (bijvoorbeeld beloningsbeleid) en bijwerken van bestaand beleid (bijvoorbeeld beleid voor investeringen of risk management);
- Beslissen over oprichting
- Het opstellen van de aanvaarding van de opdracht.
De besluitvormingsfase wordt formeel afgesloten met de aanvaarding van de opdracht door het pensioenfonds.
Deze fase wordt formeel afgesloten met de acceptatie van de opdracht door het pensioenfonds. In de praktijk loopt de tweede fase deels parallel aan de voorbereiding en uitvoering van de derde fase.
Fase 3: Implementatieperiode
In de implementatiefase worden de afspraken uit fase 2 uitgevoerd en gecontroleerd. Dit klinkt eenvoudiger dan het is. De pensioenen van 90% van de Nederlandse huishoudens met een geschatte omvang van 1560 miljard euro zijn ondergebracht in IT-systemen bij veel verschillende pensioenuitvoeringsorganisaties (PUO's).
Voordat de overgang naar WTP kan plaatsvinden, voeren deze PUO's het pensioen uit op basis van de huidige pensioenregelingen. Daarnaast worden de IT-systemen voorbereid om de WTP te implementeren en ten slotte vindt de overgang van "oud" naar "nieuw" plaats.
In deze fase werken voornamelijk de pensioenfondsen en hun uitbestedingsrelaties aan projecten om de WTP te implementeren. Gezien het belang van een beheerste en goed geleide implementatie en het belang van vertrouwen in pensioenen, zijn verschillende toezichthouders nauw betrokken bij deze fase. Zo hebben pensioenuitvoerders tot uiterlijk 1 april 2025 de tijd om De Nederlandsche Bank (DNB) te informeren over het nieuwe pensioenakkoord en moeten DNB en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) uiterlijk 1 juli 2025 een implementatieplan en communicatieplan hebben ontvangen.
Gezien het belang van een gecontroleerde en goed beheerde implementatie en het belang van vertrouwen in pensioenen, zijn verschillende toezichthouders nauw betrokken.
De toezichthouders hebben een bepaalde periode om de ontvangen besluiten en plannen te beoordelen en aan te geven of ze akkoord gaan. Gezien de relatief korte periode tot de definitieve invoeringsdatum (1 januari 2028) werken partijen in de pensioensector hard aan de voorbereiding op basis van het uitvoerings- en communicatieplan.
Zoals eerder vermeld, treedt Wet Toekomst Pensioenen op 1 juli 2023 in werking. Vanaf deze datum moeten alle betrokken partijen zorgen voor een zorgvuldige implementatie van het nieuwe systeem. Deze overgang zal gefaseerd plaatsvinden. Dit betekent dat elk pensioenfonds op elk moment vanaf (ongeveer) 1 januari 2025 kan besluiten om over te stappen naar een pensioenregeling die past binnen de WTP.
Elk pensioenfonds kan op elk moment tussen januari 2025 en januari 2028 besluiten om over te stappen naar een pensioenregeling die past binnen Wet Toekomst Pensioenen .
De einddatum voor deze overgang is 1 januari 2028. Op dat moment moeten alle uitgevoerde pensioenregelingen voldoen aan de WTP. Op basis van reacties uit de sector blijkt dat de volledige implementatie- en overgangsperiode complexer is dan verwacht, daarom is de einddatum met 1 jaar uitgesteld om de implementatie van de WTP mogelijk te maken.
Fase 4: Compensatieperiode
De laatste fase van de WTP is de compensatieperiode. Deze periode begint op 1 januari 2028, nadat de implementatie is voltooid. Tijdens deze periode zullen voor een geselecteerde populatie pensioenaanspraken worden gecompenseerd als er sprake is van onevenredige nadelen in pensioenaanspraken. Dit zal zich met name voordoen tussen de 40 en 55 jaar, omdat zij in hun jongere jaren relatief veel pensioen hebben opgebouwd, maar hier in de nieuwe WTP minder van terugzien. Een belangrijk punt hierbij is dat de compensatie betrekking heeft op de nog op te bouwen pensioenaanspraken, dus dit geldt alleen voor actieve deelnemers.
Compensatie kan worden toegekend per leeftijdscohort. Deze leeftijdsgroepen worden vastgesteld door de sociale partners, in overleg met het pensioenfonds.
Er zijn 3 manieren waarop compensatie gefinancierd kan worden:
- Premiekosten toevoegen
- Uit de huidige activa van het pensioenfonds.
- Binnen of buiten de arbeidsvoorwaarde pensioen
Financiering buiten de arbeidsvoorwaarde pensioen wordt als onwenselijk gezien, omdat het pensioenvermogen dan zijn oorspronkelijke doel om in de pensioenbehoefte te voorzien verliest.
Visie van Projective Group
De meeste partijen die actief zijn in de pensioensector krijgen te maken met de implementatie van de FPA. Nieuw beleid, nieuwe processen, IT-aanpassingen, compliance vraagstukken, beheersbaarheid, communicatie en risk management zijn allemaal uitdagingen die zich voordoen. Onze consultants beschikken over de kennis en expertise om onze klanten door middel van adviserende of uitvoerende ondersteuning bij te staan bij het realiseren of behouden van een integrale en beheerste bedrijfsvoering bij de realisatie en implementatie van de FPA.
Geïnteresseerd in meer informatie? Neem hier contact met ons op.
Over Projective Group
Projective Group is opgericht in 2006 en is een toonaangevende veranderspecialist voor de financiële sector. Met diepgaande expertise op practices in Data, Payments, Transformatie en Risk & Compliance.
We worden binnen de sector erkend als een leverancier van complete oplossingen, die samenwerkt met klanten in de financiële dienstverlening om oplossingen te bieden die zowel holistisch als pragmatisch zijn. We hebben ons ontwikkeld tot een betrouwbare partner voor bedrijven die willen gedijen en bloeien in een steeds veranderend landschap van financiële dienstverlening.