Sinds 11 november 2023 zijn alle actieve crowdfundingplatforms in de EU binnen de bedrijfsfinancieringssector vergunningplichtig. Deze vergunningsplicht volgt uit de Europese crowdfundingverordening, de ECSPR (European Crowdfunding Service Providers Regulation). Na het verstrijken van de deadline lijkt het meeste stof te zijn neergedaald. Een bijzonder goed moment om deze markt onder de loep te nemen en vooruit te kijken.
Het landschap in vogelvlucht
Crowdfunding vult een belangrijk financieringsgat voor het midden- en kleinbedrijf in Nederland. Het gaat veelal om financiering van projecten die te risicovol zijn voor banken en te klein voor durfkapitaal. Rendementen zijn doorgaans vrij hoog (7 tot 10 procent) maar hebben hierbij ook een hoog risicogehalte.
Een blik op het Register Crowdfundingplatformen van de AFM leert dat er op het moment van schrijven 40 partijen actief zijn op de Nederlandse markt als vergunninghoudende ‘Crowdfunding Service Provider’. Meer dan de helft hiervan (26) zijn buitenlandse partijen die door middel van hun ‘EU-paspoort’ de Nederlandse markt mogen betreden. Dit betekent dat momenteel negentien (19) Nederlandse crowdfundingplatformen beschikken over een ECSP-vergunning. Veel van deze partijen richten zich op vastgoedfinanciering, maar er zijn ook platforms die zich richten op ontwikkelingshulp of de vergroening van de economie
Loan versus "equity"
Binnen de crowdfundingmarkt bestaan er verschillen in dienstverlening tussen de diverse platformen. Het belangrijkste onderscheid is of het platform het verstrekken van leningen faciliteert of zich richt op het faciliteren van financiering via, met name, obligaties of aandelen. Op het moment van schrijven richten 29 van de 46 partijen die actief zijn op de Nederlandse markt zich op leningen, terwijl 35 partijen de mogelijkheid hebben om instrumenten te plaatsen. Er bestaat overlap tussen deze twee groepen, aangezien 18 partijen zowel leningen als equity financiering aanbieden. Wat ook opvalt: slechts 16 van de 46 partijen kiezen voor de mogelijkheid die de vergunning biedt om een prikbord aan te bieden op het platform. Dit biedt beleggers op het platform de mogelijkheid om te reageren op elkaars koop- en verkoopintenties, waardoor een soort van marktplaats voor beleggingen kan ontstaan.
Het regime
In het verleden vielen veel platformen die actief waren in de zakelijke krediet-, obligatie- en aandelencrowdfunding onder een 'ontheffing bemiddelaar van opvorderbare gelden'. Sinds de ECSPR in werking trad, is dit veranderd in een vergunningsplicht. Het gaat dan specifiek om partijen die bemiddelen in de financiering van projecten tot maximaal € 5.000.000,-. De ondernemingen die vallen onder deze vergunningsplicht moeten voldoen aan een uitvoerige lijst aan eisen voor onder meer hun interne governance, bedrijfsprocessen, datagovernance en, in het geval van kredietbemiddelaars, hun kredietbeoordelingsproces. Het is dan ook niet alle partijen gelukt om vóór de deadline van 11 november 2023 hun ontheffing om te zetten in een vergunning.
Meer professionalisering en toezicht
Binnen de sector zien wij vaak dat partijen worstelen met de regels die aan hen worden opgelegd om een vergunning te behalen en deze vervolgens ook te behouden. Een paar voorbeelden:
- Er zijn binnen het ECSPR-regime specifieke regels gericht op marketinguitingen waaraan voldaan moet worden bij elke openbare uiting om te voorkomen dat een platform specifieke projecten voortrekt. Om aan deze regels te voldoen moeten platformen beschikken over een gedegen marketingbeleid met bijbehorende checklist voor uitingen;
- Platformen die net over een vergunning beschikken hebben vaak moeite hebben met het adequaat inrichten van de verplichte beleggersbeschermingsmaatregelen. Voorbeelden zijn de kennis- en ervaringstoets en het berekenen van de capaciteit om verlies te lijden. Dit komt mede doordat veel platformen dit enkel zien als verplichte kost en niet als een extra manier om hun klanten van voldoende informatie te voorzien voordat ze investeren op het platform;
- Veel partijen zien de rapportage- en prudentiële verplichtingen die volgen uit het ECSPR-regime over het hoofd. Zo moet er op kwartaalbasis gemonitord worden op het niveau van de verplichte waarborgen en moeten instellingen jaarlijks rapporteren over de gefinancierde projecten op het platform.
Een blik op de toekomst
We kunnen op basis van de huidige trends voorzichtig een aantal voorspellingen doen over de ontwikkeling van de zakelijke crowdfundingmarkt:
- Gezien de significante kosten en vereisten van een crowdfundingvergunning zal er een verdere consolidatie in de markt plaatsvinden. Het grootste deel van de platformen in het register van de AFM hebben nog geen vergunning en het is onwaarschijnlijk dat al deze partijen deze zullen verkrijgen. De overlevers zullen in het gat springen dat de stoppende partijen achterlaten, en verder groeien;
- Gezien de eenvoud van het paspoorten naar andere landen met een ECSP-vergunning, zal de crowdfundingmarkt internationaliseren. Er zullen meer buitenlandse spelers actief worden op de Nederlandse markt en de grotere Nederlandse platforms zullen steeds meer uitbreiden naar het buitenland. Dit biedt nieuwe mogelijkheden, maar zal ook de concurrentie aanwakkeren voor Nederlandse vergunninghouders;
- Een deel van de platformen biedt een mix aan van leningen en instrumenten. Het is aannemelijk dat meer partijen dit voorbeeld zullen volgen om te voorkomen dat zij te weinig financieringsopties aan hun klanten aanbieden. Platformen zullen op zoek gaan naar de ideale mix van funding om in zoveel mogelijk financieringsbehoeftes te kunnen voorzien. Zo zullen er platformen zijn die naast hun crowdfundingvergunning ook een registratie nastreven als fondsbeheerder.
Conclusie
De crowdfundingsector is in de afgelopen jaren veel veranderd en zal zich de komende jaren blijven ontwikkelen. De professionaliteit en schaal van de sector neemt toe door de vergunningsplicht, terwijl ook de gemiddelde grootte van crowdfundingplatforms toeneemt door een consolidatieslag in de sector. In dit artikel hebben we een kort overzicht gegeven van de huidige staat van de crowdfundingsector en enkele voorzichtige voorspellingen gedaan. In een toekomstig artikel blikken we terug op deze voorspellingen en zien we of de sector zich ook daadwerkelijk in de geschetste richting heeft ontwikkeld. Meld je aan voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.
Kortom, genoeg ontwikkelingen op de crowdfundingmarkt om rekening mee te houden. Binnen Projective Group hebben wij uitgebreide ervaring met verschillende adviestrajecten bij (aspirant) ECSPR-vergunde ondernemingen. Wij hebben diverse partijen succesvol begeleid bij het behalen van een ECSP-vergunning en zijn bij verschillende platformen actief in compliance functies en als juridisch adviseur. Ook ondersteunen wij platforms in hun contact met toezichthouders. Vrijblijvend kennismaken met een van onze experts?