Nog niet zo lang geleden konden we een nieuwsitem beginnen met woorden als "het snel evoluerende landschap van ESG", gevolgd door een reeks nieuw aangenomen richtlijnen of verordeningen op het gebied van de Green Deal van de EU. En ja, ESG ontwikkelt zich nog steeds snel, maar eerder in tegenovergestelde richting. De belangrijkste drijfveer voor deze verandering is Draghi's rapport “The Future of European Competitiveness”, waarin hij benadrukte dat Europa een regelgevingslandschap moet creëren dat concurrentievermogen en veerkracht bevordert, waarbij hij de aandacht vestigde op de lasten en nalevingskosten die worden veroorzaakt door regelgeving zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD).
Wat zijn de vooruitzichten voor ESG? Verdwijnt het of blijft het bestaan? En wat betekent dit voor jou als financiële marktpartij?
In dit nieuwsitem verkennen we de laatste ontwikkelingen op het gebied van ESG wet-, en regelgeving van de Europese Commissie (EC) versus onze (nationale) toezichthouders.
Op EU-niveau kunnen we dit nieuwsitem natuurlijk niet schrijven zonder vermelding van Richtlijn 2025/794, de zogenaamde “stop de klok” richtlijn.
Op 16 april 2025 werd deze richtlijn gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU. De richtlijn stelt de inwerkingtreding van de CSRD-vereisten voor grote bedrijven die nog niet zijn begonnen met rapporteren en voor beursgenoteerde SME's met 2 jaar uit, en de CSDD-vereisten met 1 jaar (grootste bedrijven).
De “stop de klok” richtlijn is onderdeel van het omnibuspakket dat eind februari 2025 door de EC is aangenomen met als doel de EU duurzaamheidswetgeving te vereenvoudigen.
Met een publicatiedatum van 16 april 2025, en inwerkingtreding de volgende dag, lijkt het een EU-record te zijn als het gaat om het versnellen van haar vereenvoudigingsinspanningen.
En dit is nog niet alles; in het voorstel van februari 2025 werden ook plannen aangekondigd om de toepassing van de EU-taxonomie te vereenvoudigen. Er werd een nieuw “opt-in” kader onthuld, inclusief voorstellen voor gedeeltelijke afstemming op de Taxonomie. Daarnaast lanceerde de EU op dezelfde dag een consultatie over level 2 bepalingen van de EU Taxonomie, d.w.z. het zogenaamde “artikel 8”, oftewel de “Taxonomy Disclosures Delegated Act”, en de technische screeningscriteria zoals opgenomen in de Delegated Climate Act en de Delegated Environmental Act.
Hoewel het SFDR in dit stadium niet rechtstreeks onder het omnibuspakket valt, spreekt het voor zich dat deze wijzigingen gevolgen zullen hebben voor financiële marktpartijen die onder de SFDR publiceren. Waar het huidige gebrek aan data nou juist zou worden geadresseerd door CSRD-rapportages, lijkt CSRD hier dus niet meer het antwoord te zijn. De mate waarin de SFDR (hierop) zal worden aangepast, zal tot ten minste eind 2025 onduidelijk blijven; volgens het werkprogramma 2025 van de EC staat SFDR 2.0 gepland voor eind 2025. Ben je ongeduldig? Op vrijdag 2 mei 2025 lanceerde de EC een call for evidence als onderdeel van haar SFDR-herziening. Je kunt jouw feedback indienen tot 30 mei 2025. Deze feedback zal worden meegenomen in de verdere ontwikkeling van SFDR 2.0.
Mocht je nu de indruk krijgen dat ESG langzaam richting de uitgang gaat? Hoe anders is de berichtgeving van onze (Nederlandse) toezichthouders.
De Nederlandsche Bank (DNB) heeft in februari 2025 een herziene Leidraad voor het managen van klimaat- en milieurisico's ter consultatie gepubliceerd.
Ten opzichte van de vorige versie uit 2023 is de Leidraad aangepast aan ontwikkelingen in wet- en regelgeving. Er worden aanvullende good practises gedeeld, bijvoorbeeld met betrekking tot de beheersing van natuurgerelateerde risico's en klimaatambities. Deze nieuwe versie zal, zodra deze definitief is, de eerdere versie vervangen.
DNB benadrukt dat klimaatverandering en aantasting van het milieu kunnen leiden tot risico's voor Nederlandse financiële instellingen en dat deze risico's beheerst moeten worden. Deze risico's kunnen voortvloeien uit de fysieke schade van klimaatverandering en aantasting van het milieu of ontstaan als gevolg van strenger klimaat- en milieubeleid, nieuwe technologieën en/of veranderingen in het sentiment van de markt en de consument. Financiële instellingen moeten alle materiële risico's begrijpen en beheersen, inclusief klimaat- en milieurisico's. Uit het onderzoek van DNB blijkt dat financiële instellingen zich weliswaar bewust zijn van klimaat- en milieurisico's, maar dat er in hun kernprocessen nog maar beperkt rekening mee wordt gehouden.
In dit verband zijn ook de Final Guidelines on Managing ESG Risks (Richtsnoeren), gepubliceerd door de European Banking Authority (EBA) (EBA) op 9 januari 2025, en een consultatie over Guidelines for ESG-scenario analysis (Concept Richtsnoeren), gepubliceerd op 16 januari 2025, het vermelden waard.
De Richtsnoeren geven aan hoe financiële instellingen ESG-risico’s kunnen identificeren, beoordelen, alsook de beheersing ervan en het kunnen overzien. Het geeft aan hoe strategieën te kunnen bepalen om veerkracht op korte, middellange en lange periodes te kunnen garanderen.
De Concept Richtsnoeren geeft aan wat de verwachtingen zijn bij scenarioanalyses in het beheersingskader van financiële instellingen om de veerkracht van bedrijfsmodellen te testen. De Concept Richtsnoeren vormen straks een aanvulling op de Richtsnoeren.
Kortom, niet alleen DNB blijft ESG-risico's belangrijk vinden, maar ook de EBA.
Ook de Autoriteit Financiële Markten (AFM) constateert dat financiële instellingen het afgelopen jaar goede vooruitgang hebben geboekt op het gebied van ESG. Ook de AFM is van mening dat verdere inspanningen nodig zijn om te voldoen aan ESG wet-en regelgeving die inmiddels al geruime tijd van kracht is.
Het bovenstaande wordt vermeld in de eerste ESG-update van de AFM die op 1 mei 2025 is gepubliceerd. Deze update behandelt de prioriteiten van de AFM voor 2025 en 2026 op vier belangrijke gebieden: duurzaamheidsclaims, SFDR, product oversight and governance (POG) en geschiktheid.
Hieronder een overzicht van de verwachtingen:
Onze toezichthouders benadrukken dat de beheersing van ESG-risico's cruciaal is. Waarom? Vanwege het belang van de impact van ESG-risico's op kapitaalvereisten en risicobeheer enerzijds. En het belang van adequate informatieverschaffing over (o.a.) duurzaamheidsrisico’s anderzijds.
De “stop de klok”-richtlijn staat voor een verschuiving in het sentiment op het gebied van ESG op EU-niveau. Onze nationale toezichthouders houden vast aan hun huidige ESG-raamwerk - En terecht, want ze zijn gebonden aan bestaande mandaten en toezichthoudende verantwoordelijkheden. Als financiële marktpartij zul je dus hetzelfde moeten doen. Niet alleen omdat het moet, maar omdat je het wilt. Politieke aarzeling over ESG-kwesties betekent niet dat de temperaturen niet meer stijgen. Volgens NASA was de temperatuur op aarde in 2024 de hoogste ooit gemeten temperatuur. Dus hoe je het ook wendt of keert, ESG moet blijven.
